Opgravingen in Groessen brengen middeleeuwse boerderijen en merovingisch grafveld aan het licht
GROESSEN - Groessenaren woonden in houten boerderijen en kookten in aardewerk potten die ze uit Duitse gebieden hadden geïmporteerd. Enkele honderden jaren daarvoor verbrandden ze hun doden en begroeven de urnen onder heuveltjes met een greppel eromheen.
Piet Venhuizen
U dacht de Groessenaren te kennen, maar dat blijkt een misvatting. In de middeleeuwen hielden ze er heel andere gewoonten op na dan tegenwoordig, zo is gebleken uit de archeologische opgravingen die sinds vijf weken midden in het dorp bezig zijn.
Op de plek waar in de nabije toekomst het Brabantse bouwbedrijf Hoedemakers de nieuwe wijk Onder de Toren gaat bouwen, is een diepe greppel gegraven van wel 100 meter lang. Het is al de tweede en er komt nog een derde, want de archeologen zijn hier nog wel vier weken bezig.
Het zoveelste groepje (rechts) dat zich laat rondleiden langs de archeologische opgraving in het hart van Groessen. © theo kock persfotografie
De belangstelling was overweldigend
Op deze vrijdagmiddag houden ze open huis. De belangstelling is overweldigend. Bij de kerk, waar de wandelingen beginnen, melden zich wel tweehonderd deelnemers.
In ploegjes worden zij onder leiding van een archeoloog achter de bouwhekken toegelaten tot het opgravingsterrein. In de kerk zijn vondsten te zien en houden leden van de Historische Kring Duiven-Groessen-Loo korte lezingen.
In 2020 hadden archeologen al proefsleuven gegraven op het bouwterrein. Die leken erop te wijzen dat hier interessante dingen te vinden zouden zijn. ,,Daarin zijn we bepaald niet teleurgesteld”, zegt Folkert Westra, een van de archeologen die de rondleidingen verzorgt.
Hij zegt dat er op twee verschillende niveaus in de grond sporen van vroegere bewoners zijn aangetroffen. De bovenste van de twee lagen heeft resten prijsgegeven van boerderijen uit de 10de tot de 12de eeuw. ,,Dat wil zeggen: in de grond zien we verkleuringen van balken”, vertelt Westra.
,,Want de balken zelf zijn al lang weggerot. Rondom de boerderijen hebben we waterputten gevonden en afvalkuilen met aardewerk erin.”
Het merovingische grafveld is echt bijzonder
Het meest enthousiast is Westra over de laag daaronder. Daar is een grafveld gevonden uit de merovingische periode (tussen de 6de en de 8ste eeuw na Christus). ,,Middeleeuwse boerderijen kom je wel vaker tegen, maar zo’n grafveld is een heel bijzondere vondst.”
De merovingische Groessenaren leefden in de periode dat het christendom in deze contreien op doorbreken stond, maar nog geen gemeengoed was geworden. Dat zie je aan het feit dat ze hun doden nog verbrandden, wat de gekerstende Groessenaren later niet meer deden. ,,De as van de overledenen ging in een urn, die ze begroeven in een heuveltje, waar ze een ronde greppel omheen groeven”, vertelt Westra.
De urnen zijn te bijzonder om ze vandaag te tonen
Uit de Groessense bodem zijn in de afgelopen weken de prachtigste urnen naar boven gekomen, maar die zijn hier niet te zien. Ze zijn er te kostbaar en te zeldzaam voor en liggen veilig opgeborgen op het kantoor van Raap in Zutphen.
In de kerk van Groessen zijn op deze vrijdag wel andere vondsten te zien: middeleeuwse kookpotten, versierde beenderen die bewerkt waren tot priem om leer te bewerken, beenderen die als schaats zijn gebruikt en een klein potje waarin de merovingers goede gaven voor hun overledene in het graf meegaven.
Op de bezoekers maakt het allemaal veel indruk. ,,Dat die mensen hier in ons eigen dorp zo geleefd hebben, je kunt het je haast niet voorstellen."
De merovingers waren Frankische koningen die over Noordwest-Europa heersten in de periode tussen het vertrek van de Romeinen en de heerschappij van de Frankische koning Karel de Grote. De bekendste van hen is Clovis, die zich liet bekeren tot het christendom en van deze godsdienst de staatsgodsdienst maakte. Het centrum van de merovingische cultuur was te vinden in de huidige Belgische provincie Henegouwen.